Srpska i evropska košarka suočavaju se sa ozbiljnim izazovima u poslednjim godinama, a jedan od najvećih problema je odlazak mladih talenata u Sjedinjene Američke Države, gde igraju za NCAA ili NBA timove. Ova pojava, koja se može nazvati „kolonizacija NBA Evropa“, izaziva zabrinutost među stručnjacima i ljubiteljima košarke, a borbu protiv nje pokrenuo je nekadašnji selektor Srbije, Aleksandar Đorđević.
Đorđević, zajedno sa Dankom Cvjetičaninom i još oko 600 članova Foruma evropske košarke, potpisao je „Deklaraciju o zaustavljanju erozije evropske košarke“. Ova deklaracija ima za cilj da zaštiti integritet i budućnost evropskog košarkaškog sistema, koji se suočava sa problemima zbog nekontrolisane migracije mladih igrača. U poslednjim godinama, sve veći broj talentovanih košarkaša odlučuje da pređe u američke univerzitetske i profesionalne lige, što dovodi do gubitka najboljih talenata u ključnoj fazi njihovog razvoja.
U Deklaraciji se naglašava da ova migracija ima dubok uticaj na kvalitet evropske košarke, jer slabi domaće lige, gubi nacionalne identitete i preusmerava resurse koji su ranije bili namenjeni razvoju evropskih igrača. Forum ne osporava odlazak igrača u Ameriku, ali zahteva da svi transferi budu regulisani jasnim međunarodnim pravnim okvirima pod FIBA standardima. Takođe, traže pravednu kompenzaciju za sve strane uključene u razvoj igrača.
Jedan od ključnih problema koji Deklaracija ističe jeste gubitak najboljih mladih igrača između 16. i 22. godine života, što ugrožava dugoročnu održivost evropske košarke. Poziva se na donošenje pravnih okvira kroz FIBA regulative kako bi se regulisalo kretanje mladih talenata iz Evrope u SAD. Ovaj okvir treba da obezbedi zaštitu evropskih klubova i saveza i da im pruži pravednu kompenzaciju za razvoj igrača.
Takođe, naglašava se važnost očuvanja nacionalnih identiteta u evropskoj košarci. Kako sve više mladih igrača odlazi u američki sistem, evropski timovi dobijaju igrače sa drugačijim vrednostima i stilovima igre, što može remeti jedinstvo timova i smanjiti takmičarsku snagu evropske košarke. Evropski pristup košarci, koji stavlja akcenat na tehničke veštine i timsku igru, od suštinske je važnosti za očuvanje integriteta igre.
Osim toga, Forum poziva na uspostavljanje jedinstvene politike evropske košarke koja bi obezbedila koordinaciju između svih evropskih liga, košarkaških saveza i FIBA. Ova politika bi trebala da obezbedi pravni okvir za regulisanje migracije mladih igrača i da postavi održiv sistem koji podržava razvoj talenata širom Evrope.
U okviru Deklaracije, naglašava se i potreba za većim ulaganjima u domaće lige i razvojne programe. Nacionalni savezi i klubovi pozvani su da ojačaju svoje napore u razvoju infrastrukture i resursa potrebnih za zadržavanje mladih talenata u matičnim zemljama. Uz odgovarajuće ulaganje u trenere i trening centre, evropski klubovi mogu nastaviti da neguju i razvijaju igrače za najviši nivo takmičenja.
Na kraju, poziva se na aktivnu saradnju sa međunarodnim institucijama kako bi se kreirao međunarodni okvir koji obezbeđuje uravnotežen pristup razvoju košarkaških talenata. Kroz zajednički rad sa globalnim institucijama, evropska košarka može da osigura da domaći i međunarodni sistemi funkcionišu u harmoniji.
Deklaracija predstavlja kolektivni stav trenera, stručnjaka, vlasnika klubova i svih koji su posvećeni očuvanju evropske košarke. Forum evropske košarke poziva sve aktere da preduzmu akcije kako bi se rešili izazovi izloženi u ovoj deklaraciji. Ova inicijativa je ključna za budućnost evropske košarke, a očekuje se da će FIBA, zajedno sa nacionalnim savezima i ligama, preuzeti odgovornost i osigurati potrebne promene za očuvanje ovog sporta.
