Kralj Milan Obrenović, poznat po svojoj umetničkoj kolekciji, ostavio je značajan trag u srpskoj kulturi i istoriji umetnosti. Iako je njegova zbirka uglavnom uništena i rasprodata nakon pada dinastije Obrenović, njena važnost i dalje se oseća kroz fragmentarne izvore, sećanja i memoare. Francuski kolekcionar Ambroaz Volar, koji je poznavao kralja, ostavio je dragocena svedočanstva o ovoj zbirci, ističući Milanovo znanje o „naprednim“ umetnicima tog vremena.
Prema Dejanu Vukeliću, stručnjaku za istoriju umetnosti, Milan je bio eklektik u izboru umetničkih dela. Iako su neki tvrdili da Obrenovići nisu imali umetničkog senzibiliteta, svedočanstva poput onih Božidara Nikolajevića i Beta Vukanović jasno ukazuju na suprotno. Precizni podaci o opsegu zbirke su oskudni, ali su aukcijski katalozi ključno sredstvo za istraživanje.
Prva velika aukcija dela iz kraljeve kolekcije održana je 1905. godine u bečkom „Doroteumu“. Ova aukcija je bila značajna ne samo po broju predmeta, već i po vrednosti umetničkih dela koja su se našla na prodaji. Na aukciji su se našle pokretnosti iz šesnaest odaja, razvrstane u 1.166 aukcijskih partija. Dela primenjene umetnosti, posebno flamanske tapiserije iz doba Luja XIII, bila su među najvrednijim predmetima.
Na aukciji su se našla i dela poznatih umetnika, uključujući slike starih majstora i savremenih umetnika. Kralj Milan je kupovao dela impresionista kao što su Edvard Mane i Klod Monet, a čak je imao i dela Anrija Tuluz-Lotreka. Ove informacije ukazuju na širok spektar umetničkog ukusa kralja Milana, koji je bio otvoren za različite stilove i pravce.
Osim zapadnih umetničkih dela, kralj Milan je bio zainteresovan i za orijentalne rukotvorine. Nakon abdikacije, otisnuo se na putovanje po Bliskom Istoku, gde je prikupljao predmete za svoj „arapski salon“, koji je bio deo dvorskog života u Srbiji. Ova kolekcija je takođe svedočila o njegovom interesovanju za umetnost i kulturu sa Istoka.
Kralj Milan i njegova supruga, kraljica Natalija, podržavali su umetnike poput Đorđa Krstića i Vlaha Bukovca, čija su dela ostala sačuvana u Narodnom muzeju Srbije. Milanov naslednik, kralj Aleksandar, takođe je bio kolekcionar, skupljajući trofejno oružje i satove, ali je njegova kolekcija nestala nakon njegovog smaknuća.
Uprkos tumultuoznim vremenima, nasleđe kralja Milana Obrenovića ostaje značajno u srpskoj kulturnoj i umetničkoj sceni. Njegova kolekcija, da je ostala netaknuta, danas bi predstavljala vrhunsku kulturu i poznavanje umetnosti u Srbiji. Vukelić smatra da je ova zbirka, koja je obuhvatala dela različitih stilova i pravaca, bila odraz kraljeve umetničke patronaže i doprinosa razvoju umetnosti u zemlji.
Umetnost i kolekcionarstvo su bili važni aspekti života kralja Milana, što se može videti kroz njegovu sposobnost da prepozna i podrži talente svog vremena. Njegova strast prema umetnosti nije bila samo lična, već je imala i širi značaj za kulturu Srbije. Kralj Milan je svojim delovanjem ostavio neizbrisiv trag, a njegova umetnička zbirka ostaje predmet fascinacije i istraživanja do danas.
