Naučnici sa Univerziteta Rajs razvili su inovativni prozirni premaz za stakla koji bi mogao značajno da smanji gubitak toplote u zgradama, posebno tokom zimskih meseci. Ovaj ultratanki film ne samo da poboljšava energetsku efikasnost, već se pokazao i kao izuzetno otporan na vlagu, UV zračenje, ogrebotine i ekstremne temperaturne promene.
Reč je o sloju napravljenom od mreže ugljenika i bor-nitrida, koji se nanosi direktno na spoljašnju stranu prozora. Ova inovacija je u suprotnosti sa klasičnim niskoemisionim premazima koji su osetljivi i zahtevaju ugradnju s unutrašnje strane stakla. Ovo rešenje otvara vrata širem spektru primene i dužem veku trajanja.
Premaz je testiran u hladnijim gradovima poput Njujorka, Pekinga i Kalgarija. Rezultati su pokazali veću uštedu energije u poređenju sa trenutno dostupnim rešenjima. U Sjedinjenim Američkim Državama svake godine ugradi se preko 370 miliona kvadratnih metara novih prozora, što znači da postoji ogroman potencijal za smanjenje troškova grejanja na nacionalnom nivou.
Materijal se nanosi tehnikom impulsnog laserskog taloženja, gde se bor-nitrid isparava laserom i taloži na površinu stakla na sobnoj temperaturi. Ovaj proces je jednostavniji, jeftiniji i ekološki prihvatljiviji od konvencionalnih metoda. U kombinaciji sa ugljenikom, bor-nitrid dobija dodatna svojstva, posebno smanjenu emisivnost, što znači da manje toplote „beži“ kroz staklo.
Za razliku od standardnih premaza koji zahtevaju zaštitu, novi film je dovoljno izdržljiv da se koristi čak i na spoljašnjim površinama. Otporan je na kišu, mraz i UV zračenje, što ga čini idealnim za primenu u urbanim i hladnim klimatskim uslovima. Osim na staklu, ovaj premaz se može nanositi i na plastiku, tkanine, pa čak i biološke materijale, što otvara vrata različitim industrijama, od građevine, preko tekstilne, do biomedicinske.
Tehnologije poput hemijskog taloženja iz pare (CVD) i raspršivanja omogućavaju masovnu i pristupačnu proizvodnju. Bor-nitrid je znatno jeftiniji materijal od srebra ili indijum-kositrovog oksida, koji se trenutno koriste u skupim niskoemisionim staklima. Iako su troškovi obrade različiti, istraživači smatraju da je ovaj premaz dugoročno isplativiji i efikasniji.
U razvoju ove tehnologije učestvovali su stručnjaci sa više univerziteta, uključujući i Univerzitet u Torontu, Kornelu, Arizoni, kao i naučnici iz Kine i Kanade. Ovaj zajednički poduhvat pokazuje koliko je globalna naučna zajednica posvećena razvoju održivih rešenja za budućnost. Ovaj premaz predstavlja značajnu inovaciju koja bi mogla transformisati industriju staklenih površina i doprineti smanjenju energetskih troškova i emisije ugljen-dioksida.
