Moderna umetnost je fenomen koji traje najmanje tri veka i karakteriše se stalnim promenama i evolucijom stilova. Jedan od najistaknutijih aspekata moderne umetnosti je apstraktna umetnost. Istraživači kao što je Askanio Popović ukazuju na to da je moderna umetnost, u izvornom smislu, možda rezultat jevrejskih umetničkih tradicija, posebno u vezi sa zabranom figurativnog prikazivanja, koje se drastično razlikuje od antičkog mimezisa. Rani modernisti su se usredsredili na duhovnost, stvarajući umetnost koja je bila izraz religijskih osećanja i ideja.
Vasilij Kandinski, čija je prva apstraktna slika naslikana 1910. godine, predstavlja ključnu tačku u razvoju apstraktne umetnosti. Njegov rad je izazvao različite reakcije, uključujući i otpor od strane umetnika poput akademika Ljube Popovića, koji je smatrao da je apstraktno slikarstvo izdajstvo umetnosti. Ipak, apstrakcija ostaje srž modernizma, otvarajući nove horizonte i mogućnosti za umetnike. Miro Glavurtić, jedan od najdubljih istraživača modernizma u Srbiji, ističe da je inverzija, kao umetnički princip, ključna za razumevanje apstraktne umetnosti. Kandinski je doživeo transformaciju kada je video svoju sliku okrenutu naopačke, što mu je omogućilo da istraži nove likovne svetove.
Dalje, Oto Bihalji Merin, poznanik Kandinskog, ukazuje na to da čak i najradikalnije ideje apstraktnih umetnika ne izlaze iz prirodnog poretka. U tom smislu, uzorci apstraktne umetnosti mogu se pronaći i u prirodi, kao što su mikroskopski i makroskopski snimci, koji često podsećaju na apstraktne slike. Glavurtić naglašava da inverzija predstavlja demonski princip modernizma, ali se kasnije kod Kandinskog pojavljuje i graditeljski poriv, koji se može posmatrati kroz prizmu geometrijske apstrakcije.
U umetnosti se često ne može razdvojiti idejno od čulnog, kako je istakao Vladan Radovanović. Pioniri apstraktne umetnosti često su bili duhovnici, čiji je rad bio duboko ukorenjen u duhovnim tradicijama. U tom kontekstu, umetnici kao što su litvanac Čurljonis, Kandinski, Hilma af Klint i Kazimir Maljevič, dolaze iz različitih duhovnih tradicija koje su oblikovale njihov kreativni izraz. U tom smislu, u Srbiji su se pojavili umetnici kao što su Ivan Tabaković, Stojan Ćelić, Slava Bogojević i Miodrag B. Protić, čije umetničko stvaralaštvo takođe ima duboke duhovne osnove.
U Srbiji je apstraktno slikarstvo formirano na pravoslavnim osnovama, što ga čini jedinstvenim u poređenju s umetničkim tradicijama na Zapadu i Istoku. U ovom kontekstu, umetnici kao što su Lazar Vozarević i mlađi umetnici poput Zorana Grebenarovića i Zorana Đorđevića doprinose razvoju apstraktne umetnosti u zemlji, stvarajući dela koja su inspirisana duhovnim vrednostima i estetskim principima.
Ukratko, moderna umetnost, naročito apstraktna, predstavlja kompleksan fenomen koji se razvijao kroz istoriju, oblikovan uticajem različitih kulturnih, duhovnih i umetničkih tradicija. Bez obzira na to što su se javili otpori i različita mišljenja o njenoj vrednosti i značenju, apstraktna umetnost ostaje ključna komponenta modernizma, otvarajući vrata za nova istraživanja i umetničke izraze. U tom smislu, važno je nastaviti proučavati i razumeti njen razvoj, kako bi se osvetlila njena složenost i značaj u savremenom umetničkom diskursu.
