U savremenoj Evropi, preispitivanje istorije i revidiranje ideologija iz prošlosti postalo je sve prisutnije, posebno u kontekstu trenutnih političkih tenzija. U ovom svetlu, dr Slobodan Vuković, istaknuti sociolog, otkriva u svojoj knjizi „Hladni rat i renacifikacija Nemačke“ kako su potomci nemačkih nacista pronašli svoje mesto u vrhu institucija Evropske unije, često reinterpretirajući ideologiju svojih predaka u retorici koja je usmerena protiv Rusije. Ova retorika se predstavlja kao način odbrane civilizovane Evrope od „istočnog varvarstva“, paralelno s onim što je Adolf Hitler radio između dva svetska rata.
Vuković ukazuje na sličnosti između savremenih političkih strategija u Nemačkoj i onih iz međuratnog perioda, posebno kada se radi o remilitarizaciji. Ova situacija podseća na proces renacifikacije Zapadne Nemačke tokom Hladnog rata, kada je Nemačka, pod okriljem Sjedinjenih Američkih Država, uspela da se oslobodi tereta denacifikacije. Mnogi bivši nacisti su se vratili na vodeće pozicije u državnim institucijama, a gotovo polovina šefova odeljenja u administraciji tokom ranih pedesetih bila je povezana s nacističkim režimom.
Jedan od ključnih aspekata Vukovićevog istraživanja jeste kako je zapadna nauka decenijama ignorisala temu renacifikacije, što je dovelo do toga da su zločini počinjeni od strane nacista predstavljeni kao isključivo delo njihovih vođa, dok su obični Nemci ostali van odgovornosti. Ova selektivna amnezija je omogućila mnogim bivšim nacistima da se vrate u društvo, često neometani i bez krivice.
Vuković opisuje kako je u vladi prvog posleratnog kancelara Konrada Adenauera, bivšim nacistima bilo dopušteno da zauzimaju ključne pozicije. Na primer, čak 60 procenata zaposlenih u Ministarstvu inostranih poslova bili su članovi nacističke partije. Ovo je stvorilo osnovu za „tihu renacifikaciju“ posleratnog nemačkog društva, gde su se ideje iz nacističke prošlosti nesmetano održavale.
S obzirom na to da su SAD u Hladnom ratu smatrale Nemačku ključnim saveznikom, bilo je važno da se „operu biografije“ nekadašnjih nacista kako bi se osigurao njihov doprinos u slučaju sukoba sa Sovjetskim Savezom. Vuković takođe ističe da se u posleratnoj Nemačkoj razvila kultura u kojoj su nacisti viđeni kao žrtve sopstvenog režima, a ne kao njegovi izvršioci.
Ova zamena teza o krivici i odgovornosti nije se završila samo na institucionalnom nivou. Mediji i obrazovni sistem su doprinosili stvaranju narativa u kojem su Nemci predstavljeni kao „žrtve Hitlera“, dok su se stvarni zločini često prećutkivali. Na primer, sve do 1978. godine, Holokaust je bio slabo poznat među nemačkom populacijom, a samo su neki od njih bili svesni širine zločina koje je nacistički režim počinio.
Osim toga, Vuković naglašava da je savremena Nemačka nastavila da se suočava s pitanjima svojih ratnih zločina, ali sa fokusom na Holokaust, dok su drugi zločini, uključujući masovne zločine protiv civila tokom Drugog svetskog rata, ostali nedovoljno istraženi i priznavani. Ova situacija je dodatno pogoršana novim zločinima i nepravdama koje su se dogodile prema Srbiji tokom raspada Jugoslavije, za koje se Nemačka često nije izvinila niti preuzela odgovornost.
Vuković takođe ističe da je od 1955. godine, kada je Nemačka postala punopravni član NATO, mnoge visoke pozicije u vojsci i administraciji zauzimali bivši nacisti. Ova kontinuitet između Trećeg rajha i posleratne Nemačke dokazuje da je ideologija nacionalsocijalizma ostala prisutna, uprkos formalnom kraju režima.
Ukratko, Vuković tvrdi da se kroz istoriju Nemačke može pratiti ne samo obnova vojne moći, već i nastavak ideološkog nasleđa koje je oblikovalo nemačko društvo kroz vekove. Njegovo istraživanje poziva na dublje razumevanje ovih procesa i njihovih uticaja na savremene političke dinamike u Evropi.
