UGLEDNU nagradu „Svetozar Ćorović“ za najbolju proznu knjigu objavljenu od septembra 2024. do avgusta 2025, koju dodeljuje SPKD „Prosvjeta“ iz Bileće, prema jednoglasnoj odluci žirija, dobile su dve autorke: Neda Bjelanović za roman „Crveni krovovi“, u izdanju „Arhipelaga“, i Laura Barna za roman „Frau Beta“, čiji je izdavač HERAedu. Žiri je radio u sastavu dr Goran Maksimović (predsednik), mr Marko Paovica i dr Duško Pevulja.
„Crveni krovovi“ su debitantski roman Nede Bjelanović (1984), koja je rođena u Sarajevu, a doktorirala u Beogradu odbranivši disertaciju „Poetika proze Momčila Nastasijevića“, koja je objavljena i kao naučna monografija. Ovaj roman istražuje duboku vezanost za porodični dom i tragični doživljaj gubitka kuće, predstavljajući seobu sarajevskih Srba kao najveći mirnodopski egzodus jednog naroda. U obrazloženju se ističe da roman ima dva ravnopravna plana – jedan prikazuje studentske dane glavne junakinje u Beogradu, dok drugi predočava ratna iskustva i život posle seobe iz Sarajeva.
Laura Barna, dobitnica nagrade za roman „Frau Beta“, ističe da je čast dobiti priznanje koje nosi ime Svetozara Ćorovića, jednog od ključnih pisaca modernog pripovedanja. Njen roman se fokusira na sudbinu srpske slikarke Bete Vukanović, koja je kroz svoj rad i život postala simbol umetničkog stvaralaštva i otpora. Barna naglašava važnost likova Riste i Bete Vukanović, koji su gradili srpske umetničke institucije, čime su doprineli očuvanju kulture u turbulentnim vremenima.
U romanu „Frau Beta“, Barna istražuje složenu psihološku dimenziju životne priče Bete Vukanović, prikazujući njen put od mladosti do starosti, kao i izazove s kojima se suočavala kao umetnica u vreme rata i posleratnog perioda. Ova knjiga, prema rečima žirija, ne samo da je biografski roman, već i delo koje kroz umetničku prizmu osvetljava socijalne i kulturne aspekte srpskog društva.
Neda Bjelanović, komentarišući dodelu nagrade, ističe da je to velika čast i odgovornost. Nagrada simbolizuje ne samo priznanje njenom radu već i važnost očuvanja srpske kulture, koja se suočava s izazovima modernog društva. Kroz „Crvene krovove“, ona želi da prikaže bogatstvo i kompleksnost srpske tradicije, kao i težak put njenog naroda kroz istoriju.
Roman „Crveni krovovi“ počinje krajem 19. veka, kada se Rista i Beta Vukanović sele u Beograd nakon završenih studija. Kroz likove ovih umetnika, Bjelanović istražuje kulturne i društvene promene, prateći njihov život i rad sve do 2025. godine, kada se održava retrospektivna izložba Bete Vukanović. Ova izložba obuhvata i nepoznatu sliku „Portret žene s Mačkom“, koju je otkrio konzervatorski tim Narodnog muzeja.
Roman „Frau Beta“ posvećen je sudbini Bete Vukanović, koja je kroz svoju umetnost i život postala simbol borbe i opstanka srpskog naroda. Barna kroz ovaj roman stvara složen portret žene koja se suočava s izazovima svog vremena, dok istovremeno istražuje teme identiteta, tradicije i umetnosti.
Ova dva dela, „Crveni krovovi“ i „Frau Beta“, predstavljaju važan doprinos savremenoj srpskoj književnosti, osvetljavajući sudbine pojedinaca koji su oblikovali kulturni pejzaž Srbije. Kroz njihove priče, čitaoci mogu da dožive bogatstvo i složenost srpskog identiteta, kao i izazove s kojima se suočavaju autori i umetnici u savremenom društvu. Ova nagrada nije samo priznanje za individualne autore, već i poziv na očuvanje i promociju srpske kulture i tradicije.
