Na aukciji kuće Schloss Ahlden iz Nemačke, juče je otkupljen srebrni svećnjak sa dvora Obrenovića, čime je obezbeđeno njegovo vraćanje u Srbiju. Prema rečima ministra kulture Nikole Selakovića, ovaj svećnjak predstavlja do sada najveći srebrni predmet koji je pripadao srpskom dvorskom mobilijaru dinastije Obrenović i obogatiće zbirku Istorijskog muzeja Srbije.
Svećnjak je petokraki, izrađen u Ampir stilu i ukrašen skulpturom boginje pobede Nike (Viktorije). Težak je 8 kilograma i 30 grama srebra, a visok 78 centimetara. Njegov autor je poznati bečki zlatara Anton Kol. Na podnožju svećnjaka nalazi se srebrni grb Kraljevine Srbije. Selaković je istakao važnost vraćanja ovog predmeta, naglašavajući njegovu simboliku i značaj za srpsku kulturu i istoriju.
Ovaj svećnjak je kao Lot 47 na 194. umetničkoj aukciji postigao cenu od 28.000 evra. Predmet ilustruje bogatu dekoraciju dvora dinastije Obrenović, čije je blago, nakon Majskog prevrata, bilo rasuto. Dejan Vukelić, doktorand istorije umetnosti, objašnjava da je deo blaga uništen ili pokraden u noći prevrata, dok je ostatak rasprodat na aukcijama.
Kralj Milan Obrenović, koji je postao kralj 1882. godine, stvorio je raskošan dvor prema evropskim standardima, želeći da reprezentativno predstavi svoju državu. Milan je bio i kolekcionar dela impresionista, a sa nekim od njih, poput Henri de Toulouse-Lautreca, bio je i lični prijatelj. Izgradnja novog dvora, koji je danas zgrada Skupštine grada Beograda, zasnovana je na projektu arhitekte Aleksandra Bugarskog, čija je impresivna arhitektura sačuvana samo na fotografijama zbog raznih devastacija tokom istorije.
Nakon Majskog prevrata, beogradski dvorski kompleks imao je više od 60.000 predmeta. Tročlana državna komisija sačinila je inventar kraljevskih i krunskih dobara, dok je druga komisija trebalo da odvoji privatnu imovinu Obrenovića. Novi kralj, Petar I Karađorđević, i vlada su znali da bi im to moglo doneti lošiju reputaciju pred Evropom, zbog načina na koji su završili poslednji Obrenovići. Privatna imovina kraljeva Milana i Aleksandra je predana kraljici Nataliji, koja je nasleđeni imetak usmerila ka dobrotvornim akcijama.
Ministarstvo kulture Srbije u poslednjih godinu dana nastoji da vrati kulturna dobra od velikog značaja koja su rasuta po svetu. Na aukcijama su otkupljena različita dela, uključujući fotografiju kraljice Natalije Obrenović, srpske rukopisne knjige, kao i dela poznatih umetnika poput Uroša Predića. Kraljica Natalija je 1905. godine u Beču ponudila najveći deo memorabilija Obrenovića na aukciji, koja je bila najznačajnija do tada.
Zaostavština Obrenovića raspršena je po Evropi dugo nakon aukcija u Londonu i Beču. Predmeti su često završavali u kolekcijama evropskih kolekcionara, a neki su došli u posjed kroz ratne okolnosti. Vukelić podseća da su u prošlosti, kao što je slučaj sa kraljevskim servisom za ručavanje, pojedini predmeti vraćeni u zemlju zahvaljujući kolekcionarima i diplomatskim akcijama.
Vraćanje srebrnog svećnjaka u Srbiju je značajno, jer doprinosi novom vrednovanju uloge Obrenovića u srpskoj istoriji. Poslednjih godina, zahvaljujući objektivnim biografijama kneza Mihaila i kralja Milana, bolje se razume značaj ove dinastije za našu zemlju. Vukelić zaključuje da je vraćanje kulturnog blaga u domovinu od suštinskog značaja za očuvanje identiteta i nasleđa srpskog naroda.
