Dunav je po dužini druga reka u Evropi, ali u Srbiji, u koju ulazi kod Bezdana na severozapadu, a napušta je na ušću Timoka, na jugoistoku, Dunav je najduža reka. U Srbiji je najširi, najuži i najdublji. Ovako započinje knjiga „Dunav u Srbiji – putovanje kroz tehničke muzeje“, koja je povodom 29. juna, Međunarodnog dana reke Dunav, dobila svoje novo ažurirano izdanje.
Na obalama Dunava su nastale tehnološki najnaprednije kulture praistorijskog sveta, kao što su kulture Lepenskog vira i Vinče. Ove informacije su istaknute u uvodu zbornika, čije su urednice Jelena Jovanović Simić i Zorica Civrić, a objavio ga je beogradski Muzej nauke i tehnike. U knjizi se opisuje kako je snaga Velike reke iskorišćena za izgradnju hidroenergetskog sistema koji je šezdesetih godina prošlog veka bio jedan od najkompleksnijih sistema svoje vrste u svetu. Život ljudi na Dunavu i događaji koje reka pamti na svom toku kroz Srbiju predstavljaju bogatu istoriju, a mnoga od svedočanstava čuvaju se u tehničkim muzejima.
Autori radova sabranih u ovom izdanju su kustosi i istraživači iz različitih oblasti, uključujući istoriju plovidbe, nauku, inženjerstvo, građevinarstvo, vazduhoplovstvo, privredu, poljoprivredu i ribarstvo. Knjiga otkriva zanimljive događaje i ličnosti koje su oblikovale Dunav, uključujući vladare, kapetane, brodare, inženjere i obične ljude, kao i samu reku.
Međunarodna komisija za zaštitu Dunava prvi put je 29. jun proglasila za dan ove važne evropske reke 2004. godine, na desetu godišnjicu potpisivanja konvencije o njenoj zaštiti iz 1994. godine u Sofiji. Muzej nauke i tehnike učestvuje u obeležavanju ovog dana organizovanjem različitih manifestacija, kampanja čišćenja obala i radionica koje naglašavaju značaj reke i njenih pritoka za ljude, životinje i biljke.
U knjizi se nalaze i tekstovi o istorijskim događajima kao što su doček kneza Mihaila Obrenovića u Turn Severinu 1867. godine, prvi srpski parobrodi, regulacija plovnog puta kroz Đerdap u 19. veku, kao i o matematičaru Mihailu Petroviću Alasu. Takođe, obrađuju se teme poput izgradnje beogradskog teretnog pristaništa i odbrane od visokih voda u Vojvodini 1965. godine.
Pored izlaska ovog izdanja, u Galeriji „Aleksandar Despić“ Muzeja nauke i tehnike biće održana izložba posvećena Dunavu, koja će sadržati fotografije eksponata iz Zbirke rečnog brodarstva. Dunav protiče kroz Srbiju u dužini od 588 km i od praistorije do modernih vremena njegove obale su bile svedoci raznovrsnih kulturnih procesa i značajnih istorijskih zbivanja.
Muzejska savetnica Gordana Karović, koja je i podvodni arheolog, ističe da podvodna baština u Srbiji nije dovoljno prepoznata kao kulturni potencijal. Lokacije arheoloških i istorijskih nalazišta u koritu Dunava još uvek nisu dovoljno poznate, što otežava zaštitu tih vrednosti.
U Đerdapu, svaki kamen nosi svoju priču, a brodari su vekovima borili sa brzacima i virovima. Mnogi su na tim mestima gubili svoje brodove i živote. Svaki kamen nosi karakteristično ime, poput Razbojnika, Kaluđerovog kamena, Kraljeve stene, i drugih.
U Zbirci rečnog brodarstva se nalazi mnogo dobro očuvanih eksponata iz dunavskog korita, među kojima je najstariji rimska opeka sa početka 2. veka nove ere, koja potiče sa ostataka Trajanovog mosta. Ovaj most, sagrađen između 103. i 105. godine, smatran je jednim od čuda tadašnjeg sveta.
Među autorima koji su doprineli ovom izdanju su Saša Šepec, Filip Forkapić, Zorica Civrić, Darko Mladenović, Nenad Lukić, Snežana Toševa i Ilija M. Galonja. Ova knjiga i izložba su prilika da se istraži bogata istorija i značaj Dunava, koji ne samo da je prirodna lepota, već i ključni deo kulturnog nasleđa Srbije.
